wady wzroku i oczu

Wzrok jest najważniejszym narządem człowieka, gdyż aż 82% bodźców jest przekazywana do mózgu właśnie przez oczy. Nasze oczy nie zawsze są jednak idealne. Mogą być obarczone w rożnym stopniu wadą. Mogą też jak każdy człon naszego organizmu po jakimś czasie się „pospuć”. Większość mankamentów, które powodują pogorszenie widzenia zostały zidentyfikowane, zdiagnozowane i na wiele istnieją rozwiązania. Rozmiar problemu niedowidzenia zależy oczywiście od wielkości wady jaką posiadamy. Poniżej przedstawię najważniejsze defekty wzroku i przypadłości, które mogą pojawić się w oku.

1. 1) PREZBIOPIA ( starczowzroczność )
   

To nie choroba, ani tymczasowe schorzenie. Nie można się z niej wyleczyć, ani jej uniknąć. Żeby wyjaśnić to pojęcie trzeba poznać w pewnym stopniu anatomię oka. Otóż wewnątrz gałki ocznej znajduje się tzw. soczewka. Ma ona zdolność pogrubiania się, gdy zerkamy na przedmioty bliskie, bądź pocieniania w przypadku, gdy patrzymy na odległości dalekie. Jest to więc swego rodzaju zoom, podobnie jak w aparacie fotograficznym. Jednak z wiekiem ta nasza soczewka bardzo powoli robi się sztywniejsza. Coraz ciężej się pogrubia i dlatego już ok. 40-45 roku życia pojawiają się problemy z widzeniem bliskich rzeczy. Ten nasz kiedyś świetnie działający zoom teraz funkcjonuje tylko na dal. Odruchowo więc oddalamy obserwowany przedmiot, bo tylko w dal widzimy wyraźnie. O tym problemie zdajemy sobie sprawę, gdy okazuje się, że mamy za krótkie ręce, by wystarczająco oddalić daną rzecz. Prezbiopia nazywana jest dlatego objawem za krótkich rąk.

Niestety taka jest natura człowieka i nikt, ani nic jej nie zmieni. Prędzej czy później spotka każdego. Osoby, u których prezbiopia zaczyna się ujawniać skarżą się początkowo na trudności przy dłuższej obserwacji przedmiotów bliskich. W dalszym okresie nie są w stanie czytać drobnego druku lub wykonać innej czynności wymagającej precyzyjnego widzenia.

Najszybciej dolegliwości z widzeniem bliży odczuwają ludzie, którzy noszą, bądź powinni nosić okulary z soczewkami dodatnimi. Potem przychodzi kolej na osoby, które do tej pory nie miały żadnych problemów z widzeniem, w ogóle nie potrzebowały okularów. Najpóźniej będą się skarżyć osoby, które do tej pory nosiły okulary z soczewkami ujemnymi.

Rozwiązaniem tego dyskomfortu są soczewki progresywne. Nie są idealne i nie sprawią, że będziemy widzieć tak jak mieliśmy 20 lat, ale ułatwią nam funkcjonowanie oraz dalszą normalną egzystencję. Innym wyjściem są soczewki dwuogniskowe lub biurowe.

2. 2) DALEKOWZROCZNOŚĆ (nadwzroczność, hipermetropia, hiperopia)
   

U młodych osób wada ta jest z reguły ukryta, gdyż posiadają oni bardzo elastyczne oko (dużą amplitudę akomodacji). Ujawnia się ona dopiero podczas badania wzroku. Dzieci i młodzież z taką przypadłością nie lubią pracy z bliska, niechętnie czytają i uczą się, mają trudności w przyswajaniu wiedzy oraz problemy ze skupieniem.

Osoby starsze wyraźniej odczuwają dolegliwości nieskorygowanej nadwzroczności. A są to: nadmierne zmęczenie, bóle oczu i głowy, zaburzenia koncentracji, problemy z długim czytaniem.

Nasilają się one przy gorszych warunkach oświetlenia lub ogólnym zmęczeniu organizmu.

Rozwiązaniem tej anomalii są soczewki dodatnie.

Wada ta jest spowodowana zbyt dużą mocą układu optycznego oka w stosunku do jego długości.

Objawy:

W praktyce oznacza to, że osoba krótkowzroczna skarży się na nie widzenie wyraźnie obiektów położonych w większych odległościach. W zależności od stopnia krótkowzroczności najdalszy punkt widziany jeszcze ostro może znajdować się np. w odległości 2 m od oka przy wadzie -0,50 dptr., 1 m przy wadzie -1,00 dptr., a jedynie 20 cm przy wadzie -5,00 dptr. Wszystkie obiekty położone dalej od wymienionych będą rozmyte.

Osoby obarczone krótkowzrocznością wymagają zwykle stałej korekcji okularami lub soczewkami kontaktowymi o mocach minusowych.

4. 4)ASTYGMATYZM (niezborność)

   

   
   

Astygmatyzm różni się od wymienionych wyżej wad refrakcji tym, że dotyczy on różnych przekrojów gałki ocznej. Czyli kształt oka nie jest idealnie okrągły, lecz w pewnym stopniu owalny. Niewielkie wady astygmatyzmu występują w niemal każdym oku. Wada ta raczej nie zmienia się znacząco przez całe życie.

Człowiek z taką przypadłością skarżyć się będzie na mniejszy kontrast postrzeganego obrazu, skrzywienie linii poziomych lub pionowych. Może również mieć w naturze przekrzywioną głowę.

Astygmatyzm koryguje się soczewkami torycznymi ( uspokajam, że w wyglądzie soczewki te niczym nie różnią się od pozostałych ).

5) ZAĆMA (katarakta)

Mianem zaćmy określany jest stan, w którym nastąpiło zmętnienie soczewki, która znajduje się wewnątrz oka, utrudniające widzenie.

Jest jedną z przyczyn ślepoty, występuje głównie u osób starszych po 60. roku życia.

Większość zachorowań na zaćmę wiąże się z wiekiem. Jest konsekwencją zmian zachodzących w organizmie. Wraz z upływem lat zmianie ulega równowaga biochemiczna i osmotyczna konieczna do zachowania przejrzystości soczewki.
Zaćma o charakterze w wtórnym występuje często jako powikłanie po zapaleniu błony naczyniowej. Znane są też przypadki zaćmy pourazowej powstałej w wyniku uszkodzenia oka ciałami obcymi, silnego promieniowania, porażenia prądem.

Powstawanie niektórych typów zaćmy wiąże się z nadmiernym, długookresowym narażeniem na światło ultrafioletowe (UV).

Czynnikami sprzyjającemu wystąpieniu zaćmy wtórnej mogą być choroby takie jak: cukrzyca, tężyczka, choroby oka.
Pojawienie się zaćmy może być tez związane z przyjmowanymi lekami, np. sterydami.

Pierwszym objawem zaćmy może być nieostre widzenie. Chorzy na zaćmę mówią, że czują się, jakby patrzyli poprzez wodę. W rzeczywistości łacińskie słowo cataracta oznacza wodospad.

Niektóre osoby zaczynają wtedy częściej przecierać swoje okulary sądząc, że przyczyną są brudne szkła. Pojawia się też zjawisko olśnienia przy patrzeniu na źródła światła. Nie są one widziane jako pojedyncze punkty, ale posiadają tzw. efekt "hallo". Spowodowane to jest rozszczepieniem promieni świetlnych na zmętnieniach soczewki.

Nie istnieją żadne okulary, które by mogły pomóc w tej ułomności. Jedynym ratunkiem jest wykonanie prostego i bezpiecznego zabiegu operacyjnego przez specjalistów okulistycznych.

6. 6)JASKRA (łac. glaucoma)
   

Jest to choroba oczu prowadząca do postępującego i nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego i komórek zwojowych siatkówki i co za tym idzie pogorszenia lub utraty wzroku.

Dokładne przyczyny powstawania choroby nie są do końca wyjaśnione. Obecnie uważa się, że istnieją dwie główne przyczyny zaniku nerwu wzrokowego.

Pierwsza z nich polega na podwyższeniu ciśnienia śródgałkowego. Powodowane jest to działaniem cieczy wodnistej, która wskutek wąskiego kata przesączania, nie mogąc opuścić gałki ocznej gromadzi się w oku, co z kolei wywołuje wzrost ciśnienia wewnątrz oka. Ucisk, jaki wywiera ono na nerwy wzrokowe w konsekwencji powoduje ich obumieranie i utratę wzroku.
Druga przyczyna nie ma związku z podwyższonym ciśnieniem śródgałkowym, ale jest równie groźna. Naczynia krwionośne znajdujące się w obrębie gałki ocznej dostarczają krew do nerwów wzrokowych. Jeśli są one zwężone lub przepływ krwi wewnątrz nich jest w jakikolwiek sposób utrudniony, nie są w stanie doprowadzić odpowiedniej ilości krwi. Konsekwencją tego jest obumieranie nerwu wzrokowego, co w efekcie również prowadzi do ślepoty.

Objawy:

Jest to bardzo podstępna choroba, ponieważ pierwsze oznaki są trudne do zauważenia, gdyż jaskra może przez wiele lat rozwijać się bezobjawowo. Najczęściej jest wykrywana przypadkowo, a wtedy jest zbyt późno. 50% chorych trafia do specjalisty, gdy jaskra jest już zaawansowana i ratunek wzroku nie rokuje dużych nadziei. Uszkodzenie nerwu wzrokowego następuje bardzo powoli. Z czasem pojawia się ból, a chory zaczyna widzieć tęczowe koła wokół źródeł światła. Kolejny objaw to stopniowe zawężanie się postrzeganego obrazu. Ten syndrom również jest mało zauważalny, gdyż następuje bez spostrzeżenia. Ograniczenie obszaru widzialnego rozpoczyna się bowiem na obwodzie pola widzenia.

1. -stany zapalne
   

2. -urazy
   

3. -krótkowzroczność powyżej -4.0,
   i wiele innych.
   

Tak widzi osoba z jaskrą (zwężające się pole widzenia)

7. 7)DEGENERACJA, ZWYRODNIENIE PLAMKI ŻÓŁTEJ ( AMD )
   

Plamka żółta to centralną część siatkówki odpowiedzialną za ostre widzenie.

Zwyrodnienie plamki (AMD) spowodowane uszkodzeniem nabłonka barwnikowego siatkówki przez przeciekające naczynia krwionośne, przewlekły stan zapalny wywołany odkładającymi się w ciągu całego życia złogami lipofuscyny oraz tworzenie się nowych, nieprawidłowych naczyń.

Choroba występuje w dwóch postaciach: łagodniejsza, tak zwana sucha oraz wysiękowej, tzw. mokra.

Jej występowanie związane jest z wiekiem. Największą grupę ryzyka stanowią osoby w podeszłym wieku, tj. choroba ta dotyczy 5-10% osób w wieku 65-75 lat i 20-30% osób w wieku ponad 75 lat. Innymi czynnikami ryzyka są: płeć żeńska, rasa biała, występowanie AMD w rodzinie, schorzenia układu sercowo-naczyniowego (np. nadciśnienie tętnicze), palenie papierosów, wieloletnie narażenie na intensywne światło (np. podczas pracy na świeżym powietrzu), dieta bogata w tłuszcze oraz niedobór przeciwutleniaczy (np. witaminy C, witaminy E, beta-karotenu, selenu). Jeżeli w jednym oku rozwinie się zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, ryzyko powstania takich zmian w drugim oku wynosi 10% rocznie.

Osoby z AMD wymagają pomocy w codziennych czynnościach. Nie mogą czytać, prowadzić samochodu, nie rozpoznają twarzy mijanych osób. By wczuć się w położenie pacjenta należałoby przymierzyć specjalne okulary z krążkami zasłaniającym środek pola widzenia

Prostym i szybkim sposobem na zdiagnozowanie tej choroby jest test Amslera. Powinien wykonać go każdy powyżej 65 r.ż. Przebieg tego testu polega na tym by w okularach do bliży, każdym okiem osobno patrzeć na środek siatki Amslera. Chorzy widzą zniekształcenia linii w jej centralnej części, a w zaawansowanym stadium choroby w polu widzenia pojawia się ciemna plama.

Tak widzi osoba z AMD (rozmyta centralna część obrazu)

8) ZESPÓŁ SUCHEGO OKA

To przekrwione oczy, swędzenie, pieczenie i podrażnienie oczu, uczucie piasku pod powiekami.

Zwykle powoduje je niska jakość łez nawilżających oczy, a bez łez nie byłoby możliwe prawidłowe widzenie. Z wiekiem nasze ciało wytwarza mniej tłuszczu, które stanowi jedno ze struktur warstwy wodnej nawilżającej powierzchnie oka, tzw. film łzowy. Jest on niezbędny do utrzymania śliskości gałek ocznych. Zawiera również substancje bakteriobójczą (lizozym), chroniącą przed zakażeniami.

Gorące, suche powietrze, klimatyzacja, niektóre leki i substancje drażniące, np. dym papierosowy, mogą wpływać na suchość oczu.

Dolegliwość ta najczęściej jednak doskwiera użytkownikom soczewek kontaktowych oraz pracownikom biur z klimatyzacją z suchym, brudnym powietrzem.

Zespół ten wynika również zmniejszeniem ilości wydzielania łez. Głównym powodem jest komputer. Problem może też tkwić w źle dobranych soczewkach kontaktowych.

Osobom z takimi symptomami na wstępie zalecam „sztuczne łzy” lub inne krople do oczu, by starali się unikać wymienione okoliczności sprzyjających wysychaniu oka. Ważne jest wietrzenie pomieszczenia, w którym się przebywa. Pamiętać warto o diecie chroniącej wzrok bogatej w witaminy A,C,E.

9) ZAPALENIE SPOJÓWEK

To stan zapalny spojówki — przezroczystej błony pokrywającej białko oka i wyścielającej powieki. Istnieje 20 rodzajów zapalenia spojówek: od często spotykanych, spowodowanych przez wysiłek, niestanowiących zwykle długoterminowego zagrożenia dla wzroku, aż po schorzenia odporne na leczenie antybiotykami.

Charakterystycznym objawem jest zaczerwienione oko.

Zgłaszane zwykle przez pacjentów objawy zapalenia to:

•uczucie ciała obcego pod powiekami,

•kłucie,

•swędzenie,

•pieczenie,

•światłowstręt,

•łzawienie,

•ciężkość i sklejanie się powiek

10 ) Pływające plamki, fruwające muszki

Dość często zgłaszaną uciążliwością są zauważane, zwłaszcza na jasnym tle małe szarawe plamki, przesuwające się w polu widzenia. Są to głównie różnego rodzaju złogi w ciele szklistym.

Głównymi przyczynami pływających plamek są wiek, urazy oczu i uszkodzenia ciała szklistego. Gdy ich ilość nie przekracza kilku i nie przeszkadzają w codziennym widzeniu trzeba się do nich przyzwyczaić i z nimi żyć. W razie nagłego zwiększenia liczby widocznych plamek należy skierować tę osobę do lekarza okulisty.

Porad udziela A. Wróblewski - Optometrysta, Mistrz Optyki

Zanim kupisz okulary sprawdź:

Tak widzi osoba dalekowzroczna

Tak widzi osoba krótkowzroczna

Tak widzi osoba z astygmatyzmem skośnym

Tak widzi osoba z zaćmą (jak przez wodę)

1. ‣ O nas

1. ‣ Nasza oferta

1. ‣Kontakt